Mühərrikdən çıxan Sport səsi hamımız sevirik, ancaq səs ilə bərabər səs boğucudan çıxıb havaya atılan Azot tullantısı miqdarını heç birimiz düşünmürük.

Təbiəti çirkləndirən bu qazlar üçün standartlar mövcuddur. Nəqliyyat vasitələrinin sayının artması ətraf mühitin çirklənməsinə səbəb oldu. Buna qarşı bir tədbir olaraq Avro6 standartı ortaya çıxdı.

Əvvəlcə baxaq Avro 6 nədir. Buraya nəqliyyat vasitələrindən yayılan qazın müəyyən bir standarta uyğun tənzimlənməsi daxildir. Avtomobillərin sayının artması və ətraf mühitə təsirin fərqliliyi ilə standartlar daha da çətinləşdirilir. Avtomobil şirkətləri bu mövzuda daha həssaslıqla işləməyə və lazımi elmi-tədqiqat işlərini günü-gündən artırmağa başladılar. Yanacağa HC və S yandırmaqla əmələ gələn komponentlər insan sağlamlığı üçün zərərlidir. Buna görə zərərli qazları və işlənmiş zərərli hissəcikləri tədricən azaltmaq üçün Avro Emissiya Standartları adlanır. Bu qazları azaltmağı hədəfləyir. Hər il yeni standarta uyğunlaşmaq çətinləşir və zərərli qazlar bir az azalır.

Tarixçəsi
Kaliforniyada egzoz qazı tullantıları üçün ilk tənzimləmələr 1968-ci ildə başladı. Digər tərəfdən məhdudiyyətlər 1972-ci ildə Avropa Birliyi ölkələrində tətbiq edildi. Avropa Birliyi ölkələri arasında etibarlı olduğuna görə, Avropa emissiya standartları adlanır. 1995-ci ildə avtomobillər Euro 93 standartlarına uyğun olmağa başladı. 1996-cı ildə AB-nin 5 il ərzində standartlara gətiriləcəyi bildirildi. 2001-ci ildə Avropa emissiya standartları Avro 1 səviyyəsinə qaldırıldı. 2008-ci ildə Avro 4 səviyyəsi aktivləşdi. 2009-cu ildə Avro 5 standartları qüvvəyə mindi. Euro 6 standartı 2012-ci ildən, Euro 7 isə 2017-ci ildən başlanır. Avro 6 hələ də qüvvədədir. Avro standartlarına keçmək, Avropaya avtomobil ixrac edən şirkətlər üçün ekoloji məlumatlılıq qədər vacib idi.

Bu standartlara cavab verən nəqliyyat vasitələri haqqında nə demək olar?
Euro 6 mühərrikli avtomobillər tərəfindən qoyulan aşağı emissiya həddindən artıq olmamaq üçün yaxşı qurulmuş işləmə sisteminə malik olmalıdır, 700 kq ağırlığında nəqliyyat vasitələri üçün NOx saxlama katalitik çeviricisi lazımdır, halbuki ağır nəqliyyat vasitələri Adblue ilə SCR katalitik çeviriciyə ehtiyac duyur. Adblue bir növ həlldir. Azot oksidini ətraf mühitə zərərli olmayan su buxarına çevirmək məqsədi daşıyır.
Azərbaycanda hazırda Euro 4 standartı tətbiq olunduğu üçün yalnız həmin hissədə göstərilən istehsal ilində olan avtomobili ölkədə sənədləşdirə bilərsiniz. Hazırda Euro 7 standartından istehsal edilən avtomobillər də var.

Avtomobilim Avro 6-a uyğun deyilsə nə olacaq?
Bu standartdan əvvəl avtomobili satın almış olsanız probleminiz olmayacaq. Köhnə nəqliyyat vasitələrinin yalnız hesabatların olması və ölçmə aparması vacibdir. Yeni nəqliyyat vasitələri mütləq Avro 6 standartına uyğun olmalıdır. Tez-tez soruşulan mövzu, Avro 6 mühərriki ilə Avro 5 arasındakı fərq nədir? Avro 5-dən 6-a dəyişdirilərkən benzinlə işləyən avtomobillərdə heç bir fərq yox idi, dizeldə azot oksidinin miqdarı isə azaldı. Euro 6 ilə daha da həssaslaşacaq hissəciklər filtri ən kiçik hissəcikləri tutmaq üçün edilməlidir. Euro 6 buna nail olmağa çalışır SCR (Selektiv katalitik azalma) və ya EGR (İşlənmiş qazın təkrar dövriyyəsi) ilə yanaşı bir hissəcik filtri tələb oluna bilər.
EGR klapan geri çevrilməni təmin edir. Egzoz qazının təkrar dövriyyəsi funksiyasını edən valdır. EGR qapağı çirkli ola bilər. Bu hallarda lazımi texniki xidmətin göstərilməsi həm mühərrikin sağlamlığı, həm də yanacaq istehlakının artmaması baxımından vacibdir. SCR Avro normalarını təmin etmək üçün istifadə olunan başqa bir sistemdir. Metal katalizatorda AdBlue həllini çiləyərək NOx dönüşümünə nail olmağı hədəfləyir. Bu şəkildə azot oksidi susuz azot və su buxarına çevrilir.